ท่อน้ำนมอักเสบ (Mastitis) เป็นโรคที่พบได้บ่อยในผู้หญิงที่ทำการเลี้ยงลูกด้วยน้ำนมแม่ โดยโรคนี้เกิดจากการติดเชื้อในท่อน้ำนมภายในเต้านม ซึ่งทำให้เกิดการอักเสบและอาการปวดเมื่อสัมผัสและอาการปวดร้าวเมื่อเลี้ยงลูกน้อย ๆ
สาเหตุของโรคท่อน้ำนมอักเสบ สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ ซึ่งรวมถึงการติดเชื้อจากแบคทีเรียหรือไวรัส การบีบตัวหรือบีบเข้าที่ผิวหนังที่อยู่รอบเต้านม เช่น การสัมผัส หรือการสวมใส่ชุดเครื่องแต่งกายที่ไม่พอดี การเลี้ยงลูกน้อย ในช่วงที่ไม่เหมาะสม และการทำแผลบนผิวหนังรอบเต้านมโดยไม่เหมาะสม
สาเหตุที่ท่อน้ำนมอักเสบ
- การติดเชื้อจากแบคทีเรียหรือไวรัส
- การบีบตัวหรือบีบเข้าที่ผิวหนังที่อยู่รอบเต้านม
- การสัมผัสกับโลหะแข็งหรือวัตถุแหลมคม
- การเลี้ยงลูกน้อยๆ ในช่วงที่ไม่เหมาะสม
- การทำแผลบนผิวหนังรอบเต้านมโดยไม่เหมาะสม
อาการของโรคท่อน้ำนมอักเสบ สามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ อาการของโรคแบบไม่รุนแรงและอาการของโรคแบบรุนแรง โดยอาการทั่วไปของโรคท่อน้ำนมอักเสบ รวมถึงอาการปวดที่จะมีความรุนแรงขึ้นเมื่อผู้ป่วยทำการเลี้ยงลูกน้อย ๆ และมีอาการปวดร้าว ร้องไห้ หรือไข้
แต่บางกรณี การรักษาโรคท่อน้ำนมอักเสบจะต้องใช้ยารักษาและการรักษาแผลในที่ที่เกิดการการรักษาโรคท่อน้ำนมอักเสบ จะต้องพิจารณาอาการของผู้ป่วยว่ามีระดับความรุนแรงเพียงพอที่จะต้องรักษาในโรงพยาบาลหรือไม่ หากอาการไม่รุนแรงมากพอ ผู้ป่วยสามารถทำการรักษาได้ที่บ้าน โดยการใช้ยาต้านการติดเชื้อ และการปฏิบัติตามคำแนะนำในการดูแลเบื้องต้น เช่น ใช้น้ำยาฆ่าเชื้อ เพื่อทำความสะอาดท่อน้ำนม ป้องกันการเลี้ยงลูกน้อยๆ ในช่วงที่ไม่เหมาะสม และอย่าบีบเข้าที่เต้านมหรือทำแผลบนผิวหนังรอบเต้านมโดยไม่เหมาะสม
ในกรณีที่โรคท่อน้ำนมอักเสบรุนแรงมากขึ้น อาจจำเป็นต้องรักษาในโรงพยาบาล โดยทีมแพทย์จะต้องทำการตรวจวินิจฉัยเพื่อหาสาเหตุของโรคและกำหนดการรักษาต่อไป การรักษาที่โรงพยาบาลอาจจะเป็นการให้ยาต้านการติดเชื้อทางสายเลือด และอาจจะต้องแยกประเภทยาตามเชื้อที่เป็นต้นเหตุ นอกจากนี้ยังต้องมีการรักษาแผลในที่ที่เกิดการอักเสบด้วยการใช้น้ำยาสำหรับทำความสะอาดและผ้าแผลให้นุ่มชื้น
ดังนั้นการป้องกันการเกิดโรคท่อน้ำนมอักเสบจะต้องดูแลเรื่องความสะอาด ไม่ปล่อยให้ผิวหนังรอบเต้านมเปียกชื้นเป็นเวลานาน รวมถึงอย่าสัมผัสกับวัตถุที่อาจจะเป็นตัวแปรที่ทำให้เกิดการบีบตัวหรือแผลบนผิวหนังรอบเต้านมได้
Reference
- “COVID-19: What implications for sexual and reproductive health and rights globally?” (2020) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7445869/
- “The role of gender in social distancing compliance during the COVID-19 pandemic: a convenience sample of California residents” (2021) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7897028/
- “Women’s health in the post-2015 agenda” (2016) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4837573/
- “Barriers to accessing and using contraception in high-income countries: a narrative review of evidence” (2021) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7863576/
- “Intimate partner violence during COVID-19: a systematic narrative review” (2021) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8037199/