เป็นเรื่องปกติสำหรับคุณแม่หลายท่านที่จะมีอาการท่อน้ำนมอุดตันถ้าเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ท่อน้ำนมอุดตันมีอาการปวดบวมและเป็นก้อนในเต้านม ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับการมีไข้หรืออาการอื่น ท่อน้ำนมอุดตันเกิดขึ้นเมื่อน้ำนมไม่ถูกระบายออกและเกิดการอักเสบ จากนั้นแรงดันที่เกิดจากการอุดตัน และเนื้อเยื่อบริเวณใกล้เคียงจะเกิดการอักเสบ ท่อน้ำนมอุดตันมักเกิดทีละข้างปัญหาท่อน้ำนมอุดตันเป็นเพราะน้ำนมบริเวณนั้น ข้นมากจนทำให้ไหลไม่สะดวกและอุดตันค้างอยู่ในท่อน้ำนมท่อใดท่อหนึ่ง น้ำนมส่วนที่เหนือจุดที่อุดตันขึ้นไปจะคั่งจนเกิดเป็นก้อนไตแข็งๆ อาจเกิดจาก
- ให้ลูกดูดนมไม่บ่อยพอ
- ระบายน้ำนมออกจากเต้าไม่หมด
- ผลจากแรงกดทับเต้านม อาจเกิดจากการสวมเสื้อชั้นในที่คับเกินไป นอนตะแคงทับข้างนั้นนาน เป็นต้น
- เต้านมใหญ่หย่อนยาน ทำให้ส่วนล่างระบายน้ำนมออกไม่ได้ดี
ภาวะเต้านมอักเสบ (Mastitis) หรืออาการปวดหรือมีก้อนในเต้านมซึ่งจะมีอาการไข้ร่วมด้วย เช่น มีอาการอ่อนแรงและปวด บางคนอาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียน บางคนอาจมีน้ำสีเหลืองไหลออกมาจากหัวนม หรือเต้านมร้อนขึ้นและมีสีชมพูหรือแดง ภาวะเต้านมอักเสบสามารถเกิดขึ้นเมื่อมีสมาชิกภายในบ้านเป็นหวัดหรือมีไข้ และที่เหมือนกับท่อน้ำนมอุดตันคือมักจะเกิดขึ้นทีละเต้า ไม่ง่ายนักที่จะแยกความแตกต่างระหว่างท่อน้ำนมอุดตันและภาวะเต้านมอักเสบ เนื่องจากทั้ง 2 อย่างมีอาการคล้ายกันและมักดีขึ้นภายใน 24-48 ชั่วโมง
Reference
- La Leche League International: Plugged Ducts and Mastitis: https://www.llli.org/breastfeeding-info/plugged-ducts-mastitis/
- American Pregnancy Association: Breastfeeding and Plugged Ducts: https://americanpregnancy.org/breastfeeding/plugged-ducts/
- Centers for Disease Control and Prevention: Breastfeeding: Preventing and Managing Breast Engorgement: https://www.cdc.gov/breastfeeding/breastfeeding-special-circumstances/during-breastfeeding/breast-engorgement.html