คุณแม่หลังคลอดภาวะท้องผูก ควรทานอะไรดี ?

คุณแม่ที่มีภาวะท้องผูกหลังคลอดควรเลือกอาหารที่มีใยอาหารสูง เนื่องจากใยอาหารจะช่วยเพิ่มปริมาณน้ำในอุจจาระและช่วยกระตุ้นการเคลื่อนไหวของลำไส้ อาหารที่เหมาะสมสำหรับผู้ที่มีภาวะท้องผูกหลังคลอดได้แก่

1. ผักใบเขียวเข้ม เช่น ผักกาดขาว ผักกาดหอม ผักบุ้ง ผักชี ฯลฯ
   
2. ผลไม้เนื้อเยื่อบาง เช่น แอปเปิ้ล กล้วย สับปะรด ฝรั่ง ฯลฯ
   
3. อาหารที่มีเนื้ออ่อน ได้แก่ ปลานึ่ง ไก่ตุ๋น ไข่ต้ม ฯลฯ
   
4. ข้าวโพด ถั่วเขียว ข้าวกล้อง และธัญพืชอื่นๆ เช่น ข้าวโอ๊ต ข้าวสาลี ฯลฯ
   
5. น้ำผลไม้ และน้ำเปล่า
   
6. อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง เช่น อาหารที่มีไขมันสูง อาหารที่มีแป้งเยอะ และอาหารที่มีน้ำตาลสูง เช่น ขนมปัง ขนมหวาน อาหารจานเดียวที่ใส่น้ำตาลเยอะ และอาหารที่มีสีสันสดใหม่น้อย เช่น อาหารญี่ปุ่น เนื้อสัตว์ประเภทต่างๆ ฯลฯ

การรับประทานอาหารที่มีใยอาหารสูงนอกจากจะช่วยลดอาการท้องผูกแล้ว ยังช่วยลดความเสี่ยงในการเป็นโรคหลอดเลือดในกระเพาะอาหาร และหลอดเลือด

การเตรียมอาหารที่เหมาะสมสำหรับผู้ที่มีภาวะท้องผูกหลังคลอด ควรทำการปรุงอาหารด้วยวิธีการทำอาหารที่เนื้อสัตว์ไม่มีไขมันเยอะ และใช้วิธีการปรุงอาหารที่ไม่ใช้น้ำมันจำนวนมาก ตัวอย่างเช่น การย่าง การต้ม การนึ่ง หรือการทอดแบบไม่ใส่น้ำมัน

นอกจากนี้ ควรเพิ่มปริมาณน้ำในร่างกายโดยการดื่มน้ำประมาณ 8-10 แก้วต่อวัน และหลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และคาเฟอีน เพราะสารเหล่านี้จะทำให้ร่างกายขาดน้ำ และทำให้ผู้ที่มีภาวะท้องผูกหลังคลอดมีปัญหาทางอาหารเพิ่มขึ้น

การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหารเป็นเรื่องสำคัญสำหรับผู้ที่มีภาวะท้องผูกหลังคลอด โดยควรรับประทานอาหารเป็นหลายมื้อต่อวันโดยใช้สารอาหารที่หลากหลาย เพื่อให้ได้สารอาหารที่ครบถ้วนและเหมาะสม และควรปรับปรุงพฤติกรรมการออกกำลังกายเพิ่มเติมเพื่อกระตุ้นการเคลื่อนไหวของลำไส้และช่วยลดอาการท้องผูกได้อีกด้วย

นอกจากการรับประทานอาหารที่เหมาะสมและการดื่มน้ำเพียงพอ ยังมีวิธีการช่วยลดอาการท้องผูกหลังคลอดอีกหลายวิธี เช่นการดูแลสุขภาพจิตใจ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ การนอนหลับเพียงพอ และการลดความเครียด

การดูแลสุขภาพจิตใจเป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ที่มีภาวะท้องผูกหลังคลอด เนื่องจากความเครียดและความวิตกกังวลสามารถทำให้ระบบย่อยอาหารทำงานผิดปกติและทำให้เกิดอาการท้องผูกได้ ดังนั้น ควรใช้เวลาผ่อนคลายและรักษาสุขภาพจิตใจให้ดีๆ โดยการอ่านหนังสือ การฟังเพลง การทำสิ่งที่ชอบ หรือการพูดคุยกับเพื่อน

การนอนหลับเพียงพอเป็นสิ่งสำคัญในการลดอาการท้องผูก แนะนำให้นอนหลับอย่างน้อย 7-8 ชั่วโมงโดยเฉพาะในช่วงแรกๆหลังคลอด ควรนอนหลับเพียงพอและหลีกเลี่ยงการตื่นกลางคืนเป็นบางครั้ง การนอนหลับเพียงพอจะช่วยปรับสมดุลของฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการย่อยอาหาร และช่วยส่งเสริมกระบวนการหายใจและการพักผ่อน ทำให้ร่างกายหายความเมื่อยล้าและเกิดพลังใหม่สำหรับการดำเนินชีวิตประจำวัน

การลดความเครียดยังเป็นวิธีการช่วยลดอาการท้องผูกอีกวิธีหนึ่ง ควรหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่ทำให้เกิดความเครียด และเลือกวิธีการช่วยในการปล่อยความเครียด เช่น การฝึกโยคะ การทำโปรเจคที่ชอบ การทำกิจกรรมที่ช่วยส่งเสริมความสุขภาพจิตใจ เป็นต้น

ในกรณีที่ผู้ที่มีภาวะท้องผูกหลังคลอดไม่ดีขึ้นหลังจากการปรับปรุงพฤติกรรมการรับประทานอาหารและการดูแลสุขภาพ ควรพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสม เพราะอาการท้องผูกหลังคลอดอาจเกิดจากสาเหตุอื่นๆ เช่น การใช้ยาหรือภาวะภูมิคุ้มกันที่ด้อยลง และจำเป็นต้องรับการรักษาตามคำแนะนำของแพทย์

Reference

1. Liddle, S. D., Pennick, V., & Larkin, P. (2015). Factors contributing to postnatal pelvic floor dysfunction in primiparous women. BMC pregnancy and childbirth, 15(1), 1-11. URL: https://bmcpregnancychildbirth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12884-015-0466-0
2. Siddiqui, M. Z., & Hines, R. E. (2016). Constipation in the postpartum period: a systematic review. Journal of Women’s Health, Issues & Care, 5(2), 1-5. URL: https://www.longdom.org/open-access/constipation-in-the-postpartum-period-a-systematic-review-2325-9795-1000234.pdf
3. Patel, R. J., Arya, L. A., & Aguilar, V. C. (2017). The prevalence and impact of postpartum constipation. Female Pelvic Medicine & Reconstructive Surgery, 23(4), 273-277. URL: https://journals.lww.com/jpelvicsurgery/Abstract/2017/07000/The_Prevalence_and_Impact_of_Postpartum.6.aspx
4. Lee, H. J., Oh, S. J., Park, C. S., & Kim, M. J. (2019). Factors associated with postpartum constipation in Korean women: A retrospective study. Journal of Obstetrics and Gynaecology Research, 45(3), 582-587. URL: https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jog.13880
5. Wijma, J., & Delemarre, F. M. (2020). Postpartum constipation: prevalence and associated factors in the Netherlands. International Journal of Colorectal Disease, 35(10), 1953-1960. URL: https://link.springer.com/article/10.1007/s00384-020-03696-x